Groźne choroby zakaźne szczeniąt

Choroby zakaźne stanowią jedną z ważniejszych przyczyn upadków szczeniąt. Do czynników etiologicznych wywołujących zagrażające życiu objawy chorobowe zaliczamy infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze oraz pierwotniacze. Do najczęstszych, a zarazem najgroźniejszych dla młodych zwierząt – w szczególności tych, które nie przeszły wszystkich zalecanych szczepień profilaktycznych – należą infekcje wirusowe i bakteryjne. Wśród najpoważniejszych znajdują się: parwowiroza nosówka, choroba Rubartha oraz kaszel kenelowy. 

Tekst: dr n. wet. Żaneta Dzięgelewska-Sokołowska

Parwowiroza

Parwowiroza jest wysoce zakaźną i śmiertelną chorobą wirusową wywołaną przez parwowirusa psiego (CPV, ang. canine parvovirus), wciąż dość powszechnie występującą w populacji psów, szczególnie w dużych aglomeracjach. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim poprzez kontakt szczenięcia z odchodami chorego osobnika. Wirus wnika do organizmu głównie przez przewód pokarmowy. Szczególnie wrażliwe są szczenięta w wieku od 6. tygodnia do 6. miesiąca życia. Początkowe objawy chorobowe pojawiają się zwykle w ciągu trzech dni od zarażenia i z reguły postępują nagle, objawiając się apatią, brakiem apetytu, gorączką, krwistymi biegunkami, wymiotami i odwodnieniem. Charakterystyczne jest również obniżenie liczby komórek układu odpornościowego we krwi (leukopenia), co sprzyja wtórnym zakażeniom bakteryjnym. Parwowiroza okresu noworodkowego może przebiegać w postaci nadostrej, prowadząc do zapalenia mięśnia sercowego, wtórnej niewydolności układu krążenia i nagłej śmierci. Siewstwo wirusa utrzymuje się przez okres kilku tygodni, a usunięcie wirusa z powierzchni wymaga zastosowania silnych środków dezynfekujących, ponieważ wirus ten cechuje się znaczną opornością na warunki środowiskowe. Rozpoznanie choroby stawiane jest na podstawie objawów klinicznych, wyników badań krwi, badania ultrasonograficznego jamy brzusznej, a przede wszystkim szybkiego antygenowego testu płytkowego, który jest wykonywany z próbki kału. Możliwe jest również badanie PCR wycinków narządów, które najczęściej wykonuje się pośmiertnie. Przeżywalność wynosi od 64% do 95% w zależności od momentu wprowadzenia kompleksowego leczenia, stopnia zaawansowania choroby i możliwości stałej hospitalizacji. Leczenie polega na łagodzeniu pojawiających się objawów i powinno obejmować wdrożenie płynoterapii, antybiotykoterapii, stosowanie leków przeciwwymiotnych i gastroprotekcyjnych oraz zbilansowanej diety. Na wczesnych etapach choroby, a także u zwierząt mających kontakt z osobnikiem chorym skuteczność wykazuje również podanie osocza ozdrowieńców zawierającego przeciwciała, które pozwalają na neutralizację wirusa. Najnowsze badania wskazują również na skuteczność stosowania w terapii interferonu i oseltamiwiru, jednak substancje te nie mają jeszcze pełnego zastosowania klinicznego. 

Nosówka

Nosówka jest kolejną wysoce zakaźną wirusową chorobą psów i psowatych. Wirus nosówki (CDV, ang. canine distemper virus) prowadzi do rozwoju ciężkiej ogólnoustrojowej choroby z objawami zarówno ze strony układu pokarmowego, jak i oddechowego. W niektórych przypadkach pojawiają się również objawy neurologiczne. W przebiegu nosówki może także dochodzić do hiperkeratozy opuszek łap i lusterka nosa, dlatego określana jest jako „choroba twardej łapy”. Zróżnicowane objawy sprawiają niejednokrotnie trudności w szybkim postawieniu rozpoznania. Z powodu znacznej zakaźności i zjadliwości wirus szybko szerzy się w populacji wrażliwych szczeniąt, chociaż w porównaniu z wirusem parwowirozy wykazuje większą podatność na działanie czynników fizycznych oraz chemicznych (środków dezynfekcyjnych). Źródłem zakażenia jest aerozol pochodzący z dróg oddechowych chorych osobników, ich wydzieliny, takie jak wypływ z worka spojówkowego czy nozdrzy, a także mocz i kał. Zakażone psy mogą rozsiewać wirusa przez 2 do 3 miesięcy. Wirus wnika do organizmu szczenięcia przez układ oddechowy oraz przewód pokarmowy, gdzie namnaża się w komórkach nabłonkowych różnych narządów. Co ciekawe, opisano także możliwość szerzenia się zakażenia z matki na potomstwo poprzez łożysko. Pierwsze objawy chorobowe pojawiają się w ciągu 10–14 dni od zakażenia i manifestują się apatią, brakiem apetytu oraz często gorączką. Skutkiem intensywnego namnażania się wirusa nosówki w komórkach nabłonkowych jest ich uszkodzenie i rozwój objawów oddechowych (kaszel, duszność, wypływ z nosa, wtórne do zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych), dermatologicznych (zmiany na opuszkach palców i lusterku nosowym – hiperkeratoza), zmian ocznych (obrzęk, zapalenie spojówek, owrzodzenie rogówki). Często wraz z rozwojem choroby pojawiają się objawy ze strony układu pokarmowego (wymioty, biegunki), a w rzadkich przypadkach również zaburzenia ze strony układu nerwowego (skurcze kloniczne, napady padaczkowe, niezborność i drżenia mięśniowe na skutek wirusowego zapalenia mózgu i opon mózgowych). Uogólnienie choroby sprzyja również namnażaniu wirusa w komórkach układu opornościowego, powodując leukopenię, co większa ryzyko wtórnych zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych. Co intersujące, u szczeniąt, które przeżyły chorobę, może dochodzić do niedorozwoju i przebarwień szkliwa, nieregularnego ułożenia zębów, a także zmian w przynasadach kości długich, co może skutkować…

Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 44/2022!