Co to jest przewlekła choroba nerek?
Przewlekła choroba nerek jest jedną z najczęstszych chorób dotykających starsze zwierzęta. Dotyczy ona co trzeciego kota i co dziesiątego psa. Polega na stopniowym spadku i pogorszeniu funkcji nerek, a tym samym pogorszeniu samopoczucia naszych zwierzęcych podopiecznych.
Tempo postępu choroby różni się w zależności od zwierzęcia i zależy od przyczyny choroby, sposobu postępowania terapeutycznego, zaburzeń towarzyszących i wielu innych, o czym będzie mowa w dalszej części artykułu.
Tekst: lek. wet. Magdalena Kraińska
członek Europejskiego Towarzystwa Nefrologii Weterynaryjnej i Urologii (ESVNU)
Nie tylko filtracja!
Na początku należałoby zrozumieć i dowiedzieć się, jaką rolę odgrywają nerki w organizmie. Każdy wie, że nerki są odpowiedzialne za usuwanie niebezpiecznych toksyn nagromadzonych w organizmie. Stanowią naturalny filtr, który oczyszcza napływającą krew do nerek z toksyn i oddaje „czystą”. Jednak na tym nie kończy się ich jakże ważna i niezastąpiona funkcja.
Tak naprawdę w nerkach zachodzi wiele ważnych procesów, bez których organizm by nie przetrwał. Dzięki właściwej pracy nerek możliwe jest utrzymanie prawidłowej gospodarki elektrolitowej, zachowanie równowagi płynów w organizmie, utrzymanie właściwego ciśnienia krwi czy odpowiednia produkcja hormonów, np. erytropoetyny, która jest niezbędna do krwiotworzenia.
Proszę sobie teraz wyobrazić, że te wszystkie mechanizmy są zablokowane, dochodzi do zaburzeń na każdej płaszczyźnie, zaczynają pojawiać się objawy jako konsekwencja tych nieprawidłowości. I co teraz?
Chociaż przewlekła choroba nerek (PChN) nie jest chorobą uleczalną ani odwracalną, odpowiednie wsparcie i leczenie oraz wczesne rozpoznanie może zarówno poprawić jakość życia, jak i wydłużyć je przez spowolnienie postępu choroby.
Co powoduje przewlekłą chorobę nerek?
PChN występuje w przypadku długotrwałego, nieodwracalnego uszkodzenia nerek, które upośledza ich zdolność do funkcjonowania i usuwania produktów przemiany materii z krwi. W większości przypadków dokładna przyczyna PChN jest nieznana. Jednak są takie stany chorobowe lub niewłaściwe postępowanie, które mogą spowodować wystąpienie przewlekłej choroby nerek.
Należą do nich:
• nieprawidłowe odżywianie (dieta bogatobiałkowa, źle zbilansowana),
• deficyty wody,
• częste biegunki, wymioty,
• częste infekcje dróg moczowych (nawracające, nieleczone, np. odmiedniczkowe zapalenie nerek),
• wady wrodzone nerek (np. wielotorbielowatość nerek u kotów, dysplazja nerek, hipoplazja nerek, inne),
• wady wrodzone dotyczące dróg wyprowadzających mocz (np. ektopie moczowodów),
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• toksyny – niektóre toksyny i leki mogą trwale uszkodzić miąższ nerek,
• guzy nerek,
• inne.
Jeżeli można zidentyfikować przyczynę, w niektórych przypadkach postępowaniem terapeutycznym można znacznie poprawić funkcjonowanie miąższu nerek. Jednak w większości przypadków leczenie ma na celu opanowanie choroby i wynikających z niej powikłań.
Jak często występuje PChN u zwierząt?
PChN można zaobserwować u zwierząt w każdym wieku. Kiedyś sądzono, że ta choroba jest obecna tylko u zwierząt starszych. W dzisiejszych czasach, dysponując lepszymi możliwościami diagnostycznymi, wiemy, że choroba ta może dotknąć zwierzęta w każdym wieku i każdej rasy. Jednak zdecydowanie więcej zwierząt zapada na tę chorobę w średnim wieku, tj. powyżej 7. roku życia. Szacuje się, że co trzeci kot i co dziesiąty pies będzie chorował na niewydolność nerek.
Jaka jest rola nerek?
Nerki to narząd parzysty, umiejscowiony w jamie brzusznej. Od nerek mocz spływa moczowodami do pęcherza moczowego, następnie jest wydalany cewką moczową na zewnątrz.
Nerki odgrywają różne role w organizmie zwierząt i ludzi, m.in. usuwają toksyny z krwi, utrzymują prawidłową równowagę wodną i elektrolitową, odpowiednią równowagę kwasowo-zasadową. Odpowiadają za utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi (aparat przykłębuszkowy), produkują niezbędne hormony.
Jednostką budulcową nerek jest nefron, składa się on z kanalików i odpowiednich miejsc, w których zachodzą powyższe procesy. Krew stale jest filtrowana przez nerki, bez przerwy usuwane są nagromadzone toksyny mocznicowe wraz z moczem (produkcja moczu przez nerki).
Nerki odpowiedzialne są za utrzymanie prawidłowej równowagi wodnej. Funkcja ta polega na odpowiednim zagęszczaniu moczu, przez co do organizmu zwracana jest woda, zapobiegając odwodnieniu pacjenta.
Jeżeli dojdzie do uszkodzenia miąższu nerek, spada…
Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 32/2020!