Psy na tropie śladów kryminalistycznych

Psy od dawna towarzyszą ludziom, zarówno jako zwierzęta domowe, jak i służbowe, które pomagają w konkretnych czynnościach. Kiedyś głównie wspomagały polowania i pilnowały domostw, ostrzegając o zagrożeniach, dziś są też niezastąpione w służbach mundurowych na całym świecie. Dzięki niezwykłym właściwościom psiego nosa czworonogi pomagają szukać konkretnych śladów zapachowych w sprawach kryminalnych oraz wspomagają poszukiwania osób zaginionych. Podejmują także działania na rzecz bezpieczeństwa. Dzięki właściwościom ich nosów, zdolności tropienia, umiejętności odnajdywania ukrytych przedmiotów i przyjaźni z człowiekiem należy je nazywać funkcjonariuszami na czterech łapach. 

Tekst: dr Joanna Stojer-Polańska

kryminalistyk, Wydział Psychologii w Katowicach, SWPS, autora książek o kryminalistyce

Labradorka Bona pomagała przy poszukiwaniach osób zaginionych, oznaczała miejsca, w których wyczuwała zapach zwłok. Pracowała w Państwowej Straży Pożarnej, brała udział w wielu akcjach poszukiwawczych. Oznaczała także zapach zwłok znajdujących się w wodzie. Ozi, wyżeł z wrocławskiej Policji, także szuka zapachu zwłok. Dzięki temu wiele spraw zakończyło się odnalezieniem ciała i rozwiązaniem sprawy kryminalnej. Psy zwłokowe są skutecznym sposobem walki z ciemną liczbą przestępstw przeciwko życiu, kiedy ciało ofiary zostało ukryte przez sprawcę zabójstwa. Psy wyszukujące zapach narkotyków, jak Hera czy Bono, niejednokrotnie odnajdywały ukryte przez człowieka nielegalnie posiadane substancje. Często człowiek chowa narkotyki w miejscach, które wydają się dobrym schowkiem, jednak nos psa nie da się oszukać.

Baster zapewniał bezpieczeństwo, szukając zapachu materiałów wybuchowych. Kilka razy w swoim życiu przez warowanie oznaczał prawdziwy ładunek wybuchowy. Ronin bierze udział w trudnych interwencjach związanych z zatrzymaniem niebezpiecznych sprawców, jest używany w charakterze środka przymusu bezpośredniego. Cygan i Kurt dzięki umiejętności tropienia prowadziły do zbiegłego z miejsca zdarzenia sprawcy. Po śladzie zapachowym psy szukały także w warunkach zimowych czy też nocą, prowadząc prosto do poszukiwanej osoby.

Psy w służbach mundurowych

Psy służą w Polsce w następujących formacjach: Policja, Straż Graniczna, Służba Więzienna, Służba Celno-Skarbowa, Straż Ochrony Kolei, Wojsko Polskie, Żandarmeria Wojskowa, straże miejskie, Państwowa Straż Pożarna, ochotnicze straże pożarne, TOPR, GOPR, WOPR, grupy poszukiwawcze i inne podmioty, w których pies może wykorzystać swoje umiejętności w rozpoznawaniu zapachu i poszukiwaniach.

Psia służba

Psy rozpoczynają swoją służbę, kiedy mają około roku. Wybiera się takie, które mają predyspozycje do danej pracy, bo szuka się psów do konkretnych działań. Psy są dobierane pod kątem zadań w ramach specjalizacji. Inne testy przechodzi pies, który będzie szukał osób zaginionych w TOPR, inne pies do wyszukiwania zapachu materiałów wybuchowych w Policji. Wszystkie jednak muszą cechować się dobrym zdrowiem, chęcią współpracy z człowiekiem i odpowiednim do zadań służbowych charakterem. Wybiera się psy z predyspozycjami zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej.

Istnieje kilka ras psów, które są często spotykane w służbach mundurowych. Powszechnie dostrzega się owczarki niemieckie i labradory, ale świat psów służbowych jest bardziej różnorodny. W Policji i innych służbach pojawiają się owczarki belgijskie, niemieckie, holenderskie i owczarki australijskie, labradory, wyżły, jagdterriery, nowofundlandy, spaniele, foxterriery i różne inne psie rasy oraz mieszanki ras – wszystko zależy do tego, jakie zadanie pies będzie wykonywał. Niektóre rasy mają określone predyspozycje związane z łagodnością i cierpliwością, umiejętnościami radzenia sobie w wodzie, odpornością na skrajne temperatury, poziomem agresji, szybkością komunikacji z człowiekiem. Jeśli potrzebny jest pies wspomagający zatrzymywanie niebezpiecznych osób, to będzie to pies rasy dużej, dynamiczny, z określonym poziomem agresji. Jeśli szukamy psa do ratownictwa wodnego, dobrze sprawdzi się …

Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 33/2021!