Czym jest psie przedszkole dla Twojego psa?

Psie przedszkole jest gotową, modelową opcją edukującą świadomego opiekuna, a zarazem – i co więcej – wsparciem socjalizacyjnym dla młodego psa w czasie lub na finale najważniejszego etapu szczenięcego. Wsparciem ważnym, mimo że limitowi osiągnięcia wieku kwalifikującego szczeniaka do wczesnych zajęć towarzyszy dylemat kwarantanny obowiązującej przed zamknięciem okna wyjątkowej podatności na socjalizację.

Tekst: Kinga Wołk, owczarkowa.pl

Rozwój szczenięcia to proces

Począwszy od fazy przejściowej (około 3. tygodnia) – kiedy budzą się wszystkie zmysły, a szczenięta stają się ruchliwe – do 4. miesiąca życia (16 tygodni) w głowie małego psa powstają (trwałe) połączenia mózgowe – kształtuje się i fałduje mózgowie, gdzie do pamięci są zapisywane doświadczenia (zapamiętywanie). Na najwcześniejszym etapie rozwojowym wszystkie szczenięta wspólnie pozostają pod wyłączną opieką suki matki, którą później przejmuje hodowca/ gospodarz. Na granicy 5. tygodnia ich ciekawość i otwartość osiągają punkt szczytowy. Jest to najlepszy czas na zapoznanie z wybranym opiekunem. Od 7. tygodnia szczenięta reagują z naturalnym dystansem wobec nieznanych okoliczności – neofobia uruchamia strach jako pierwotną emocję, mechanizm unikania zagrożeń wynikający z etogramu psa domowego jako gatunku. W nowych szczenięciu sytuacjach i interakcjach tymczasowo przeważa odruch preferowania ucieczki (jeśli nie innej strategii), dopóki nie zamknie się tzw. okno lękowe. Odtąd każdą (niezaburzoną) reakcję na bodziec powinien uprzedzać konflikt emocjonalny – alternatywa w granicach komfortu („podejść czy nie”, „zostać czy odejść”, „czekać czy reagować”).

Pozytywne doświadczenia —> zostaną zaakceptowane jako naturalne lub warte zainteresowania (w tym nagroda, motywacja).

Negatywne doświadczenia —> stresują lub instynktownie niepokoją aż po lęk (mają awersyjny odbiór).

W tzw. oknie socjalizacyjnym – przypadającym na krótki, dynamiczny okres szczenięctwa – wszelkie zapamiętywane doświadczenia powinny przebiegać tak, aby pozytywne maksymalnie przeważały nad minimum negatywnych.

Socjalizacja vs. habituacja

W realnym świecie oba te procesy przenikają się i się ze sobą splatają.

Habituacja – oswajanie się, ignorowanie, filtrowanie bodźców regularnie obecnych w otoczeniu. Towarzyszą temu skrajne emocje (zaciekawienie, strach) oraz sensoryczne zapamiętywanie (praca zmysłów), budując odporność na stres.

Socjalizacja – obserwacja i naśladowanie w sprzyjających warunkach, uczenie się dzięki nabytym umiejętnościom, reagowanie według strategii rozwiązywania problemów.¹ Dotyczy gatunków społecznych (żyjących w rodzinach/ stadach), których potomstwo jest ewolucyjnie podatne na interakcje z otoczeniem, nawiązywanie relacji, komunikowanie się.

Pierwotna – oparta na obserwacji i naśladowaniu, uczenie się bycia psem w grupie, w znajomym otoczeniu.

Wtórna – adaptacja do środowiska zarządzanego przez ludzkiego opiekuna, z dala od matki i rodzeństwa, poprzez własną, indywidualną tożsamość, temperament (wrodzony, pewien odziedziczony zbiór cech) i charakter (podlega wychowaniu, uczeniu się).

Nowy opiekun przejmuje obowiązek kontynuacji wychowania szczenięcia, opcjonalnie uzupełniając dotychczasowy rozwój na późniejszym etapie. UWAGA: Socjalizacja koreluje z wychowaniem, ale nim nie jest. Wychowanie to przystosowanie – do zasad, rytuałów, stałych elementów – na podstawie nabytych doświadczeń oraz skojarzeń zapisanych w pamięci, zatem po zaadaptowaniu do warunków oferowanych przez opiekuna i środowisko (czyli po socjalizacji/ habituacji). Z reguły optymalny czas oddania do nowego domu przypada na 8. tydzień życia szczenięcia z miotu (matka i rodzeństwo). Umowny waha się w przedziale…

Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 53/2024!