Wrodzone wady serca szczeniąt
Wady serca stanowią grupę jednych z rzadziej występujących wrodzonych wad rozwojowych. Polegają one na nieprawidłowościach w budowie anatomicznej serca i dużych naczyń krwionośnych. Ich pojawienie się niesie ze sobą duże ryzyko śmierci osobników w wieku szczenięcym lub przedwczesnej śmierci psów dorosłych. Szacuje się, że występują one u około 1–3% urodzonych szczeniąt. Opracowanie dokładnej statystyki nie jest jednak możliwe, ponieważ wady te mogą prowadzić do zamierania płodów lub śmierci w ciągu kilku do kilkunastu godzin po urodzeniu, co z reguły powoduje, że pozostają one nierozpoznane. Najczęstszą ich przyczyną są czynniki genetyczne, które powodują wystąpienie dziedzicznych wad serca. Drugą kategorię przyczyn, zdecydowanie rzadszą, stanowią wady rozwojowe serca występujące wtórne do negatywnego wpływu czynników zewnętrznych, w tym toksycznych i zakaźnych.
Tekst: dr Żaneta Dzięgelewska-Sokołowska,
Instytut Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie
Objawy
Wady wrodzone serca u osobników, które przeżyły okres pourodzeniowy objawiają się w różny sposób. W przypadku zmian o łagodnym charakterze szczenięta mogą nie wykazywać żadnych objawów klinicznych, a w przypadku zmian zaawansowanych – typowe cechy ciężkiej niewydolności serca. Co więcej, w nielicznych przypadkach równolegle występuje więcej niż jedna wada serca, co określa się mianem złożonej wady serca. Szczenięta z wadą wrodzoną najczęściej rozwijają się wolniej, słabiej przybierają na wadze i pozostają najmniejsze w miocie. Jest to jeden z objawów, który w łatwy sposób może zostać zauważony przez hodowcę lub opiekuna i powinien skłonić go do profilaktycznego zbadania szczenięcia. W przypadku wad o większym nasileniu może się również pojawić nietolerancja wysiłkowa, która najwyraźniej zaznacza się podczas zabawy lub w niedługim okresie po jej zakończeniu. Objawami wspomnianej nietolerancji mogą być między innymi kaszel, przyśpieszenie oddechów i nadmierne zianie. Wady o szczególnie zaawansowanym przebiegu mogą prowadzić do zasinienia błon śluzowych jamy ustnej powysiłkowo, a czasem również w spoczynku. W skrajnych przypadkach mogą pojawić się również omdlenia powysiłkowe oraz silna duszność.
Badanie w gabinecie weterynaryjnym
Już podczas pierwszych profilaktycznych wizyt w gabinecie weterynaryjnym kluczowe jest zgłoszenie wszystkich nietypowych czy niepokojących objawów występujących u szczenięcia. W zdecydowanej większości przypadków występowanie wady serca wiąże się z obecnością głośnego szmeru sercowego, który jest słyszalny przy użyciu stetoskopu. Szmery sercowe są wywołane wibracjami wynikającymi z nieprawidłowego przepływu krwi w sercu oraz dużych naczyniach wychodzących z serca. Zarówno występujące objawy kliniczne, stopień nasilenia szmeru, a także jego charakterystyczna lokalizacja pozwalają na postawienie podejrzenia wady wrodzonej serca podczas standardowej wizyty lekarskiej i skierowanie szczenięcia na dalsze dodatkowe badania diagnostyczne. Wykonanie badań dodatkowych jest niezbędne dla trafnego rozpoznania problemu. Wynika to z faktu, że u szczeniąt opisywane są również łagodne szmery niewinne (inaczej młodzieńcze), które to są szmerami niepatologicznymi i pozostają bez znaczenia klinicznego. Opisywane są również szmery czynnościowe, wywołane przez nieprawidłowości niezwiązane bezpośrednio z sercem, w tym gorączkę czy anemię.
Predyspozycje rasowe
Występowanie wrodzonych wad serca często jest skorelowane z rasą. Jedną z najczęstszych wad wrodzonych jest przetrwały przewód tętniczy Botalla (PDA). W życiu płodowym przewód tętniczy łączy tętnicę płucną z aortą płodu, co umożliwia ominięcie nieczynnych jeszcze płuc. U prawidłowo rozwijającego się szczenięcia przewód ten powinien zamknąć się tuż przed…
Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 49/2023!
