Sanacja jamy ustnej u psa
Zabieg czyszczenia zębów w gabinecie weterynaryjnym
Aby psie zęby były czyste i zdrowe, konieczna jest regularna profilaktyka, czyli ich czyszczenie oraz podawanie pupilowi gryzaków dentystycznych. Niekiedy jednak zabiegi te okazują się niewystarczające i na psich zębach pojawia się kamień. Wtedy konieczne jest udanie się do gabinetu weterynaryjnego i poddanie pupila sanacji, czyli zdjęciu kamienia. Jak wygląda taki zabieg i jak przygotować do niego zwierzaka?
Tekst: dr n. wet. Katarzyna Jodkowska
Sekcja Stomatologii Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt
dr n. wet. Joanna Zarzyńska – redaktor naczelna
Zdrowe zęby to podstawa!
Temat profilaktyki i higieny jamy ustnej u psów jest coraz częściej poruszany. Na rynku jest dostępnych wiele produktów przeznaczonych do mycia zębów oraz do tak zwanej higieny biernej, takich jak gryzaki, czy płyny do wody. Coraz szersza grupa opiekunów psów wprowadza regularne działania profilaktyczne w swoją rutynę zabiegów pielęgnacyjnych u psów. Jest to niezwykle istotne, ponieważ choroby przyzębia są najczęściej występującym problemem zdrowotnym u małych zwierząt. Są one stwierdzane nawet u ponad 80% populacji. Predysponowane są zwłaszcza psy ras małych i miniaturowych (predyspozycje rasowe, genetyczne, wiekowe). Pamiętajmy, że nie jest to tylko problem estetyczny – „brzydkie zęby” i przykry zapach z jamy ustnej, ale poważny problem zdrowotny. Bakterie z chorej jamy ustnej docierają do innych narządów i wpływają na ogólny stan zdrowia zwierzęcia (zwiększona zapadalność na choroby sercowo-naczyniowe, schorzenia górnych i dolnych dróg oddeechowych, niewydolność nerek, przerzutowe ropnie, przetoki, zakażenia narządu wzroku i słuchu). Początkowe etapy chorób przyzębia faktycznie można zwalczać przez regularne mycie zębów u psa. Jednak kamień nazębny może być usunięty jedynie podczas zabiegu sanacji w gabinecie weterynaryjnym. Lekarz weterynarii dokona również dokładnej oceny stanu uzębienia.
Czym jest sanacja?
Sanacja jamy ustnej jest najczęściej przeprowadzanym zespołem czynności stomatologicznych u małych zwierząt. Istotą zabiegu jest pozbycie się płytki i osadów nazębnych, usunięcie źródeł infekcji, ocena przyzębia, jak również stworzenie warunków do kontroli dalszego gromadzenia się płytki bakteryjnej. Często wydaje się nam, że zabieg „ultradźwiękami” nie jest taki skomplikowany, ot zdjęcie kamienia, przy odrobinie wprawy możemy zrobić to sami, w domu, kupując urządzenie, lub skorzystać z ofert „bezbolesnego zdejmowania kamienia” niektórych salonów groomerskich. Czy faktycznie sprawa jest tak prosta, zwierzę wcale nic nie czuje, a my możemy oszczędzić na przysłowiowym „weterynarzu”?
Dla wielu opiekunów usunięcie kamienia nazębnego jest głównym celem działań w obrębie zębów – kamień jest widoczny i kojarzony jako podstawowy problem – więc zdjęcie kamienia wydaje się być najlepszym rozwiązaniem. Jednak pamiętajmy, że z medycznego punktu widzenia kamień jest przejawem braku higieny i efektem „wizualno-estetycznym” związanym z mineralizacją płytki nazębnej. Natomiast głównym problemem zdrowotnym są bakterie z płytki nazębnej. Odkładający się kamień może mieć efekty drażniące okoliczną błonę śluzową, ale to komponent bakteryjny jest odpowiedzialny za choroby przyzębia. Płytka bakteryjna to miękki osad gromadzących się warstw bakterii chorobotwórczych. Jeśli nie jest regularnie usuwana, ulega mineralizacji, czyli przekształceniu we wspomniany kamień nazębny. Ponieważ ma on chropowatą strukturę, sprzyja dalszemu odkładaniu się płytki bakteryjnej, a patogeny mogą wywoływać stany zapalne miękkich tkanek (jak dziąsła i przyzębie, czyli tkanka otaczająca ząb w zębodole i chroniąca go przed wnikaniem bakterii od strony kieszonki dziąsłowej). Biota bakteryjna jamy ustnej jest bardzo liczna, w tym stwierdzano nawet ponad 700 rodzajów patogennych lub warunkowo patogennych drobnoustrojów.
Czy znieczulenie jest konieczne?
W odróżnieniu od wielu zabiegów profilaktycznych wykonywanych u psów w przypadku sanacji, żeby została ona prawidłowo wykonana, wymaga znieczulenia ogólnego (COHAT, Comprehensive Oral Health Assessment and Treatment). A zatem przed zabiegiem sanacji pacjent powinien zostać zakwalifikowany do znieczulenia (badanie kliniczne, wyniki badań laboratoryjnych – morfologia i biochemia, zalecane jest badanie moczu, a u niektórych osobników także konsultacja kardiologiczna – konieczna u ras predysponowanych do schorzeń kardiologicznych oraz …
Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 36/2021!