Przygotowanie suki do krycia – cz. 2

CZYLI TROCHĘ TEORII NA TEMAT PSIEJ MIŁOŚCI

Rozwój medycyny weterynaryjnej w ostatnich latach doprowadził do zwiększenia grona lekarzy weterynarii świadczących wysoce specjalistyczne usługi, np. z zakresu okulistyki, kardiologii czy dermatologii weterynaryjnej. Grono lekarzy weterynarii zajmujące się „wszystkim” zmniejsza się. Przed przystąpieniem do rozrodu hodowca powinien nawiązać współpracę z lekarzem weterynarii specjalizującym się w rozrodzie, który będzie w stanie wyznaczyć moment owulacji, wykonać sztuczną inseminację (jeżeli zajdzie taka potrzeba), poprowadzić ciążę, wspomóc hodowcę w okresie okołoporodowym lub wykonać cesarskie cięcie. W pierwszej części artykułu opublikowanej w wydaniu 7-8/2021 „Psa rasowego” omówiono zagadnienia związane ze dojrzałością płciową, specyfiką i regulacją cyklu rujowego u suk, a także doborem właściwego reproduktora. W części drugiej zostaną omówione procedury konieczne do wyznaczenia właściwego momentu krycia lub inseminacji.

Tekst: dr n. wet. Natalia Sowińska specjalista rozrodu zwierząt i specjalista chorób zwierząt nieudomowionych, członek Europejskiego Towarzystwa

Weterynaryjnego Rozrodu Małych Zwierząt (EVSSAR), adiunkt w Pracowni Rozrodu Zwierząt, Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz lekarz weterynarii w Uniwersyteckim Centrum Medycyny Weterynaryjnej w Poznaniu, e-mail: natalia.sowinska@up.poznan.pl

Od czego zacząć?

Jeżeli suka jest zdrowa, dotychczas nie była kryta lub była już kryta, ale w jej historii reprodukcyjnej nie ma niczego niepokojącego, to jest wskazane, żeby hodowca zgłosił się do lekarza weterynarii na początku fazy proestrus, zaraz po wychwyceniu pierwszych objawów rujowych. Jeżeli u suki występują bądź w przeszłości występowały problemy z układem rozrodczym objawiające się obecnością nieprawidłowego wypływu z pochwy, wzmożonym zainteresowaniem samców jeszcze przed rozpoczęciem fazy proestrus, jeżeli występowały puste krycia, ronienia, rodzenie martwych płodów lub inne problemy z rozrodem, wskazane jest zgłoszenie się na wizytę do lekarza weterynarii jeszcze w fazie anestrus. Niezbędne może się bowiem okazać przeprowadzenie badań dodatkowych, takich jak posiew mikrobiologiczny z pochwy lub badanie w kierunku Mycoplasma spp., herpeswirozy czy Chlamydia spp. W takim przypadku oczekiwanie na wyniki oraz okres leczenia mogą zająć kilka tygodni i zdecydowanie powinny być wykonane z wyprzedzeniem. Podczas pierwszej wizyty lekarz weterynarii zbierze szczegółowy wywiad oraz przeprowadzi badanie ginekologiczne, w tym badanie przez pochwę. Badanie ma na celu wykluczenie zmian anatomicznych w pochwie, takich jak patologiczne zwężenia lub przegrody, które mogą być przeszkodą w naturalnym kryciu, inseminacji i porodzie.

Ponadto oceni stopień obrzęku sromu oraz ilość i charakter wypływu. Obecnie nie zaleca się rutynowego wykonywania posiewu mikrobiologicznego od każdej suki przy braku objawów klinicznych. Kwestie związane z obecnością flory bakteryjnej w pochwie, w tym obecności bakterii z gatunku Mycoplasma spp., zostały szczegółowo opisane w poprzednich wydaniach „Psa Rasowego”, w artykułach pt. „Mikrobiota pochwy u suk oraz probiotyki w walce z chorobami układu moczowo-płciowego u suk” opublikowanych w nr 6–7/2020 oraz „Mykoplazmy w rozrodzie psów, czyli mała wielka niewiadoma” opublikowanym w nr 1–2/2021.

Wyznaczanie optymalnego terminu krycia

Do wyznaczenia optymalnego momentu krycia lub inseminacji stosuje się badanie cytologiczne pochwy, badanie waginoskopowe oraz ocenę poziomu progesteronu we krwi. Badanie cytologiczne (tzw. cytologia) polega na pobraniu wymazu z dróg rodnych (z pochwy właściwej) i ocenie komórek nabłonka pod mikroskopem (fot. 1.). W celu dokonania oceny lekarz weterynarii musi utrwalić i zabarwić preparat. Poszczególne klasy komórek są charakterystyczne dla każdej fazy cyklu rujowego (fot. 2.). Ponadto w badaniu cytologicznym pochwy lekarz weterynarii ocenia obecność elementów nieprawidłowych, takich jak komórki układu odpornościowego lub pasma śluzu. Samo pobieranie wymazu trwa kilkanaście sekund i nie jest bolesne. Młode suki przed pierwszą rują albo suki w anestrus mogą odczuwać dyskomfort w czasie pobierania, dlatego ważne jest, żeby badanie wykonywał doświadczony lekarz weterynarii. Większości suk w rui w ogóle nie reaguje na wprowadzanie wymazówki do pochwy. Badanie cytologiczne pochwy należy wykonywać co kilka dni, aż do osiągnięcia wysokiego odsetka komórek powierzchownych w preparacie. Badanie waginoskopowe (tzw. waginoskopia) pozwala na ocenę zmian zachodzących w drogach rodnych samicy. Poszczególne etapy cyklu rujowego charakteryzują się zmieniającym się obrazem błony śluzowej pochwy. Podobnie jak w przypadku…

Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 37/2021!