Otwórz buzię czyli pies u dentysty
Tekst i fot.: dr n. wet. Katarzyna Jodkowska | Sekcja Stomatologii Polskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt, prywatna praktyka lekarsko-weterynaryjna
Artykułem Pani dr Joanny Zarzyńskiej, opublikowanym we wrześniowo–październikowym numerze „Psa Rasowego”, rozpoczęliśmy cykl artykułów o zdrowiu, higienie oraz chorobach jamy ustnej psów. Artykuły te, mamy nadzieję, odpowiedzą na pytania właściciela każdego psa oraz przyczynią się do rozpowszechnienia się profilaktyki chorób jamy ustnej.
Część I – Anatomia i fizjologia
Uzębienie psa, zwierzęcia mięsożernego, ma charakter seko-bunodontyczny (od łac. seco – nacinam, buno – miażdżę, dens – ząb), czyli tnąco-miażdżący, złożony z zębów o ostrych krawędziach przystosowanych do nacinania oraz zębów trzonowych, częściowo o ostrych, a częściowo o płaskich zaokrąglonych guzkach służących do miażdżenia pokarmu. Łuk zębów szczęki przykrywa łuk zębów żuchwy, szczęka jest nieznacznie szersza od żuchwy, co również umożliwia przecinanie pożywienia na fragmenty.
Opisując uzębienie zwierząt (a także człowieka), posługujemy się tak zwanym wzorem zębowym. Określa on liczbę oraz rodzaje zębów w połowie szczęki i połowie żuchwy danego osobnika. Aby z takiego wzoru odczytać liczbę wszystkich zębów, należy zsumować poszczególne grupy i pomnożyć przez dwa.
A oto wzór zębowy psa:
– uzębienie mleczne
2 x (i3/3 c1/1 p3/3) = 28 zębów
– uzębienie stałe
2 x (I 3/3 C 1/1 P 4/4 M 2/3) = 42 zęby, przy czym małą literą oznaczamy zęby mleczne, np. „i”, a wielką zęby stałe, np. „I”. Skróty nazw poszczególnych grup zębów wywodzą się z łaciny i tak:
I – to zęby sieczne – łac. dentes incisivi
C – kły – dentes canini
P – zęby przedtrzonowe – dentes premolares
M – zęby trzonowe – dentes molares
Zęby mleczne
Pies, podobnie jak większość ssaków, w tym człowiek, ma dwa komplety zębów – zęby mleczne i zęby stałe. Zwierzę rodzi się bez zębów, a pierwsze mleczne siekacze pojawiają się w trzecim lub czwartym tygodniu życia. W wieku 6–8 tygodni uzębienie mleczne jest kompletne. Wymiana zębów z mlecznych na stałe rozpoczyna się około 12.–16. tygodnia i trwa do szóstego miesiąca życia. U małych ras psów wyrzynanie się zębów stałych może rozpocząć się nieco później. U niektórych ras, szczególnie u terierów tybetańskich, terierów pszenicznych, yorkshire terierów i chihuahua oraz niektórych innych może wystąpić, najprawdopodobniej dziedziczne, opóźnione wyrzynanie się zębów. Obserwuje się wtedy w wieku czterech tygodni niewyrżnięte zęby mleczne przykryte dziąsłami. Jeśli zęby nie wyrosną do szóstego, ósmego tygodnia życia, należy udać się do lekarza, aby zbadał szczenię pod kątem stomatologicznym oraz wykonał kontrolne badanie RTG mające na celu uwidocznienie lub brak niewyrżniętych zębów. Jeśli zajdzie taka potrzeba, to w odpowiednim czasie odsłania się niewyrżnięte zęby, wycinając fragment dziąsła w znieczuleniu ogólnym.
Zęby mleczne są mniej liczne od stałych, gdyż szczenięta nie gryzą tyle co psy dorosłe. Zęby te są zwykle mniejsze i ostrzejsze od zębów stałych, ale potrafią być bardzo podobne. W niektórych sytuacjach, gdy nie wiadomo, czy jest to ząb stały czy mleczny, należy wykonać badanie radiologiczne i na jego podstawie odróżnić oba rodzaje uzębienia. Język w wieku szczenięcym na swoim brzegu posiada liczne brodawki brzeżne wspomagające ssanie i zanikające po zmianie konsystencji pokarmu.
Wyrzynanie się i wymiana zębów u psa
Podczas wymiany uzębienia szczenię może się bardziej ślinić, mniej chętnie bawić ulubionymi zabawkami lub – wręcz przeciwnie – stać się domowym niszczycielem. Często pojawia się nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Warto w tym czasie pokazać pupila rodzinnemu lekarzowi weterynarii, gdyż jest to bardzo ważny okres dla kształtowania się zgryzu. Widząc tendencje do pewnych nieprawidłowości, lekarz może zalecić ćwiczenia ortodontyczne. Jeśli mleczaki wbijają się w podniebienie lub dziąsła, powodując ból, albo nieprawidłowo ustawione, ścierają się o siebie, należy je jak najszybciej usunąć. Zęby mleczne nie powinny współistnieć w jamie ustnej zwierzęcia z całkowicie wyrżniętym kompletem zębów stałych – należy je wtedy koniecznie usunąć, a dlaczego i kiedy najlepiej to zrobić, opiszemy w następnym artykule.
Zęby stałe
W uzębieniu stałym pies „uśmiecha się” 42 zębami. Każda z grup zębów…
Jeśli chcesz przeczytać artykuł zamów magazyn 21/2019 już dziś!
