Mikrobiota pochwy u suk

…oraz probiotyki w walce z chorobami układu moczowo-płciowego u suk.

Stany zapalne dróg rodnych u suk, ich powikłania, a co za tym idzie – problemy związane z rozrodem są często pojawiającym się zagadnieniem wśród hodowców psów oraz w gabinetach weterynaryjnych, a mimo to badania nad ich przyczyną i profilaktyką nie dają jednoznacznych wyników. Stany zapalne w obrębie układu rozrodczego wpływają na problemy z układem moczowym oraz mogą bezpośrednio zagrażać życiu zwierzęcia, co tym bardziej skłania do poszukiwań skutecznego leczenia.

Tekst i fot.

dr n. wet. Natalia Sowińska, lek. wet. Natalia Witka, lek. wet. Marlena Szydło, lek. wet. Joanna Lenarczyk, mgr Edyta Golińska, prof. dr hab. Magdalena Strus

Budowa układu rozrodczego oraz fizjologia cyklu rujowego

Pochwa u suk jest długa i zbudowana z przedsionka pochwy oraz pochwy właściwej. Błonę śluzową pochwy pokrywa nabłonek wielowarstwowy płaski, który w czasie cyklu płciowego ulega zmianom w zależności od stężenia estrogenów. Wraz ze wzrostem estrogenizacji nabłonek staje się grubszy i ulega keratynizacji. W tym czasie obserwuje się obrzęk błony śluzowej pochwy i zmianę jej koloru z jasnoróżowego na czerwony, następnie pojawia się surowiczo-krwisty wypływ z dróg rodnych, czyli cieczka, na którą składają się fazy proestrus i estrus. Obrzęk ustępuje, gdy poziom estrogenów ulega obniżeniu, nabłonek złuszcza się i ponownie staje się cienki i jasnoróżowy, a suka wchodzi w fazę porujową (diestrus). Następująca po kilku miesiącach faza wyciszenia hormonalnego to faza bezrujowa, czyli anestrus.

Macica u suk składa się z krótkiej szyjki i trzonu, od którego odchodzą dwa rogi, na końcach których znajdują się jajniki. Najbardziej doogonowa część szyjki, tzw. część pochwowa szyjki macicy, wkracza do światła pochwy. Ujście szyjki macicy u suk jest stosunkowo wąskie, a jego średnica zależna jest od fazy cyklu rujowego – największa przy silnej estrogenizacji, w fazie akceptacji płciowej. Z powodu trudności w kateteryzacji szyjki macicy uwarunkowanych jej budową anatomiczną rzadko wykonuje się badanie bakteriologiczne wymazu z macicy i w celu zdiagnozowania schorzeń układu rozrodczego lekarze weterynarii najczęściej opierają się na badaniu bakteriologicznym wymazu z pochwy. 

Mikroflora fizjologiczna a patologiczna

Pochwa, podobnie jak inne jamy ciała (np. jama ustna) mające stały kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, zasiedlona jest naturalną florą bakteryjną (zwaną także mikrobiotą). W badaniu bakteriologicznym wymazu z pochwy u zdrowej suki wynik przedstawia bakterie saprofityczne (niechorobotwórcze) oraz bakterie warunkowo chorobotwórcze, czyli takie, które tylko w pewnych warunkach i przy dużej ilości mogą doprowadzić do zachorowania. Według badań są to w większości bakterie tlenowe (90,5%) oraz niewielki odsetek bakterii beztlenowych.

Fizjologiczną mikrobiotę pochwy u suk stanowią bakterie z rodzaju β-hemolizujących Streptococcus spp. (S. canis), ale także gatunki Staphylococcus spp. (S. intermedius, S. aureus), Escherichia coli, Enterococcus faecalis, Pasteurella multocida oraz Proteus spp., Bacillus spp. i Corynebacterium spp. Z wymazów z pochwy zdrowych suk można wyizolować także bakterie z gatunku Klebsiella pneumoniae, Actinomyces spp. czy niehemolizujące Streptococcus i Neisseria spp. Ciekawym spostrzeżeniem kanadyjskich naukowców jest obecność w wymazach z pochwy zdrowych klinicznie suk kolonii bakterii z rodzaju Mycoplasma oraz Ureaplasma, którym często przypisuje się wywoływanie bezpłodności i stanów zapalnych układu moczowo-płciowego.

W wynikach badań nad składem ilościowym i jakościowym mikrobioty pochwy można zauważyć wiele zależności. Jedną z nich jest ilość szczepów bakterii izolowanych w zależności…

Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 30/2020!