Czy podawać psu olej kokosowy?
Olej kokosowy stał się popularnym elementem diety dla ludzi. Mimo że jego właściwości w zdecydowanej części są niepotwierdzone w sposób naukowy, a niektóre z nich są logiczną konsekwencją składu chemicznego, warto przyjrzeć się temu surowcowi w kontekście diety psa. Olej kokosowy jest produktem pochodzenia roślinnego pozyskiwanym z miąższu orzechów kokosowych. Skład oleju kokosowego skupia się głównie na tłuszczach, ale – co trzeba podkreślić – nierafinowany olej kokosowy zawiera również niewielkie ilości substancji biologicznie czynnych o właściwościach przeciwutleniających (głównie polifenole): w 1 g ekstraktu z zielonej herbaty występuje tyle polifenoli co w 10 kg nierafinowanego oleju kokosowego. Z tego też powodu podnoszenie roli oleju kokosowego jako źródła tych związków w diecie także psa jest nierozsądne.
Tekst dr Jacek Wilczak, Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych,
Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
jacek_wilczak@sggw.edu.pl, DietaPeta
Skład chemiczny oleju kokosowego
Tłuszcze stanowią główną część oleju kokosowego, a znaczna ich część to nasycone kwasy tłuszczowe, w tym głównie kwas laurynowy (ok. 44–48%), kwas mirystynowy (ok. 16–21%) i kwas kaprylowy (ok. 5–10%). Te kwasy tłuszczowe mają różne właściwości i wykazują różny wpływ na organizm. Ponieważ w diecie psów podstawą są mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego już bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, to dodatkowa ich ilość pochodząca z oleju kokosowego nie wiem, czy jest niezbędna. Olej kokosowy jest bogaty w kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe, które są krótsze od innych nasyconych kwasów tłuszczowych. Należą do nich kwas kaprylowy (C8) i kwas kaprynowy (C10), które są łatwo przyswajalne przez organizm i mogą być szybko przetwarzane na energię.
Olej MCT
Warto wskazać, że olej kokosowy i inny surowiec – olej MCT, czyli trójglicerydy średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych to dwa różne produkty, które zawierają pewne podobne elementy, ale różnią się składem i właściwościami. Olej kokosowy zawiera około 55–65% MCT, ale większość z nich to długołańcuchowe kwasy tłuszczowe, takie jak kwas laurynowy. Z kolei produkty MCT, takie jak olej MCT, to specjalnie przetwarzane oleje kokosowy lub palmowy tak, aby zawierały wyższe stężenia MCT – głównie krótkołańcuchowe kwasy kaprylowy (C8) i kaprynowy (C10). MCT dzięki temu, że są łatwo przyswajalne przez organizm, znalazły swoje zastosowanie u osobników z zaburzeniami wchłaniania w przewodzie pokarmowym. Prace naukowe w obszarze tego zagadnienia dokumentują zarówno pozytywny wpływ na mikrobiom przewodu pokarmowego, poprawę metabolizmu kwasów żółciowych, jak i efektywność trawienia i wchłaniania składników tłuszczowych – co w przypadku psów z różnymi stanami zapalnymi jelit jest bardzo istotne, ale wskazują także na gromadzenie się lipidów w wątrobie. Z tego też powodu należy kontynuować badania naukowe, które wskażą bezpieczne poziomy kwasów MCT w diecie psów chorych.
Kwas laurynowy
Składnikiem oleju kokosowego, któremu przypisuje się najsilniejsze właściwości biologiczne, jest kwas laurynowy. Wskazuje się, że posiada on wiele właściwości, które determinują jego potencjalne, bardzo różnorodne zastosowania. Jako czysty składnik kwas laurynowy wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Mechanizm jego działania polega na zdolności do wbudowywania się w błony komórkowe i ich penetrowania, dzięki czemu dochodzi do destabilizacji błony komórkowej mikroorganizmów lub kapsydu wirusów. Prowadzi to do rozszczelnienia komórki bateryjnej lub wirusa i w ostateczności do unieczynnienia mikroorganizmu. Wątpliwości w tym momencie budzi głównie fakt, że kwas laurynowy wchodzi także w skład błon komórkowych komórek organizmu psa i nasuwa się pytanie, czy tam nie powoduje podobnych efektów? Kwas laurynowy obniża aktywność enzymów niezbędnych do prowadzenia metabolizmu przez komórki bakteryjne, wpływając na warunki środowiska wewnętrznego i hamując ich wzrost. Bazując na właściwościach kwasu laurynowego, można zakładać jego synergistyczny z innymi składnikami diety wpływ na funkcje układu odpornościowego i ta właściwość wymaga dalszych prac badawczych.
Niezaprzeczalną zaletą oleju kokosowego jest możliwość jego aplikowania na skórę w celu poprawy jej wyglądu, łagodzenia podrażnień, egzem, działania przeciwzapalnego czy ograniczenia działania czynników zewnętrznych.
Olej kokosowy rafinowany i nierafinowany
W tym momencie warto wskazać na różnice między olejem kokosowym rafinowanym i nierafinowanym. Rafinacja ma na celu usunięcie nieczystości, niepożądanych substancji i zapachów, a także poprawienie trwałości i stabilności oleju. Dzięki rafinacji uzyskuje się olej kokosowy o neutralnym smaku i zapachu. W czasie rafinacji prowadzi się m.in. uwodornianie w celu poprawy stabilności oksydacyjnej, ale powstają w tym procesie niebezpieczne dla…
Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 49/2023!
