Wybierz stronę

BORDER COLLIE

BORDER COLLIE

Psy do pasienia owiec zawędrowały na Wyspy Brytyjskie z Celtami, zasiedlającymi je od VIII wieku p.n.e., powszechnie nazywanymi wówczas Brytonami. Nie zajmowali się oni uprawą roli, ale hodowlą i myślistwem. Gdy Brytania podbita została przez Rzymian, hodowla owiec i handel wełną stały się ważnymi gałęziami gospodarki, co potrwać miało aż do XIX w. 

Autor Mirosław Redlicki międzynarodowy sędzia kynologiczny

Fot: www.shutterstock.com

Wykorzystywane do wypasu owiec psy znane były pod nazwami „ramthunds”, później już pod angielską „forest dogges”. Dlaczego „forest” („leśne”)? Ano dlatego, że owce wypasano w lasach, co regulowane było przez wprowadzane od czasów średniowiecznych ustawy, spisane ostatecznie w roku 1598. Artykuł 32 mówi o tym, „jakie psy czlowiek może trzymać w lasach” i czytamy w nim, że „mogą to być ramthundy, zwane też psami owczarskimi, potrzebne dla wypasania owiec i bydła”. Psy takie pracowały szeroko i cicho, w sposób, który przypominał polowanie, brakowało w nim tylko ostatniego etapu – zabicia zwierzyny.

Wyrąbywane w lasach pastwiska początkowo stanowiły własność wspólną, jednak w Anglii, skutkiem wprowadzanych grodzeń (regulowanych szeregiem Enclosure Acts), przechodziły w ręce właścicieli ziemskich. Na ogrodzonych pastwiskach pracujące „szeroko” psy owczarskie przestały być tak potrzebne, zastąpiły je psy zaganiające, pędzące owce na targi. Inna była sytuacja w Szkocji, gdzie wysoko położonych, rozległych pastwisk nikt nie grodził, i tam psy owczarskie zachowały się w największej liczbie, dając początek dzisiejszym collie i border collie. Do dzisiaj jednak przetrwały na Wyspach Brytyjskich pracujące, podobne w typie do borderów psy, jak choćby welsh collies, fox collies i irish collies. Te ostatnie miały kiedyś istotny wpływ na kształtowanie się psów owczarskich – w średniowieczu przywozili je razem z owcami irlandzcy mnisi, zakładający w Szkocji swe klasztory. Co do tych pierwszych, to często są one potomkami psów ze Szkocji, które urodziły się w Walii…

Jak powstała rasa?

Dzisiejsze border collie powstały z tej samej populacji psów owczarskich, z których wcześniej wyselekcjonowano wystawowe collie. Selekcją „pracujących owczarków” zajęto się dopiero, gdy upowszechniły się próby pracy i zawody psów owczarskich, a więc w końcu XIX w. Pierwszy znany konkurs miał miejsce w Bala, w Walii, w 1870 r., a zwycięzcą został uczestnik ze Szkocji.

Fot: Old Hemp, www.wikimedia.org

Wtedy to zwrócono uwagę na psy z pogranicza angielsko-szkockiego. Pracowały one „okiem”, nie rozpędzały ani nie kaleczyły owiec i reagowały na komendy wizualne, podawane ręką i na gwizdek. Wcześniej po amatorsku organizowane próby stały się na przełomie wieków dużymi imprezami, połączonymi z aukcjami owiec i psów, i gromadzącymi tłumy widzów. Słynnym zwycięzcą z tych lat był urodzony w 1893 r. Hemp, znany też jako Old Hemp, wyhodowany przez Adama Telfera z Northumberland, założyciel linii, prowadzącej do współczesnych border collie. Selekcja na konkursowy styl utrwaliła charakterystyczne dla pracy borderów cechy: brak szczekania, oko i …

Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 15/2017!



Zostaw odpowiedź