Zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego
Jeśli pies staje się nadpobudliwy, zaniepokojony, mocno potrząsa głową, drapie się po uchu lub ociera uchem o ziemię/ przedmioty, to być może cierpi na zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego (otitis externa). Zapalenie uszu może dotykać nawet 5–20% populacji psów i przebiegać jedno- bądź obustronnie. Przyczyn zapaleń uszu jest wiele, ich podłożem mogą być czynniki pierwotne (pasożyty, ciała obce, urazy, alergie, choroby autoimmunologiczne), czynniki wtórne (bakterie i grzyby), a do czynników predysponujących zalicza się predyspozycje rasowe (np. owczarki niemieckie, labradory, beagle) czy niedrożności (np. zwężenie przewodu słuchowego, nieprawidłowa budowa anatomiczna, nadmiar włosów w kanale słuchowym, polipy).
Tekst: dr n. wet. Artur Dobrzyński Instytut Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie
Objawy choroby
Zależnie od formy schorzenia i od temperamentu zwierzęcia chore psy mogą się różnie zachowywać. Jedne są nadpobudliwe, zaniepokojone, chodzą z kąta w kąt, mocno potrząsając głową (tzw. trzepanie uszami), inne szukają zacisznego miejsca, są smutne i apatyczne, unikają kontaktu z opiekunem. Chore psy mają podwyższoną ciepłotę okolicy nasady małżowiny usznej. To miejsce jest wrażliwe na dotyk – podczas badania zwierzę protestuje, broni się i trzepie uchem. Podobnie mogą się zachowywać przy zakładaniu obroży (powinno to zwrócić uwagę opiekuna). W niektórych przypadkach psy przechylają głowę na stronę chorego ucha.
Do bardziej nasilonych objawów należą wysięki z ucha o przykrym zapachu. W skrajnych przypadkach na skutek silnego i stałego trzepania uchem dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych ucha, w wyniku czego powstaje krwiak ucha przypominający wyglądem poduszeczkę – miękka chełbocąca deformacja, ciepła w dotyku. Wówczas niezbędna jest interwencja lekarska polegająca na chirurgicznym jego usunięciu. Pozostawienie krwiaka powoduje organizację wylewu we włóknik, który przeradza się w stałą deformację małżowiny usznej.
Według mnie podatniejsze na to schorzenie są rasy psów zwisłouchych. Wiszące ucho daje lepsze środowisko dla rozwoju drobnoustrojów (kanał jest słabiej wietrzony, ograniczony jest dostęp tlenu, wyższa wilgotność, większe ryzyko maceracji naskórka). Zwykle po wywinięciu ucha do góry można zobaczyć, że wewnętrzna strona małżowiny jest zaczerwieniona, pogrubiała, a nawet rozpulchniona. Wyciek z ucha ma różną konsystencję, kolor i zapach. Zależy to od tego, jaki czynnik chorobotwórczy jest odpowiedzialny za wystąpienie zapalenia. Zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza weterynarii, ponieważ bez odpowiedniego leczenia zapalenie uszu może przejść w formę przewlekłą i nawracającą (nawet kilka razy w roku). Diagnostyka Niezbędne jest wykonanie badań klinicznych i diagnostycznych już na samym początku choroby.
Stosunkowo często, szczególnie w okresie od wiosny do jesieni, zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego ma podłoże alergiczne. Powodem zapalenia może być także obecność ciała obcego, jak źdźbło trawy lub kamyk tkwiący w świetle przewodu słuchowego, który stale go podrażniając, wywołuje stan zapalny. Dokładne zbadanie kliniczne zwierzęcia wraz z badaniem za pomocą otoskopu pozwala na zlokalizowanie ciała obcego, a następnie jego usunięcie. Niekiedy przewlekłe i nawracające stany zapalne zewnętrznego przewodu słuchowego mają podłoże atopii, tzn. wrodzonej nadwrażliwości typu wczesnego.
Atopowe zapalenie skóry, wywołane przede wszystkim przez alergeny wziewne i być może kontaktowe, charakteryzuje się zmianami skórnymi, a także zmianami zapalnymi przewodu słuchowego i małżowin usznych (w badaniach naukowych stwierdzono, że atopowe zapalenie skóry jest pierwotną przyczyną ponad 75% przypadków otitis externa). Choroba najczęściej pojawia się w okresach intensywnego kwitnienia roślin i drzew, od kwietnia do sierpnia. Przebieg atopowego zapalenia przewodów słuchowych ma tendencję do częstych nawrotów choroby, zaś leczenie objawowe i miejscowe przynosi zazwyczaj jedynie krótko trwającą poprawę.
Głównym objawem klinicznym jest rumień wewnętrznej strony małżowin usznych. Pierwsze objawy atopii zwykle obserwuje się u zwierząt młodych, do 3. roku życia. Sprawcy choroby Statystycznie najwięcej przypadków otitis externa powodują drożdżaki (z grupy Malassezia spp. lub Candida), a zaraz za nimi bakterie, takie jak gronkowce i pałeczka ropy błękitnej. W odróżnieniu od kotów, psy dużo rzadziej cierpią na zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego spowodowane przez pasożyty, najczęściej świerzbowce – Otodectes cynotis; jeśli są one obecne, to wydzielina jest charakterystycznie ciemna, sucha, grudkowata, a pod mikroskopem można zaobserwować 0,3–0,4 mm roztocza – uwaga, może przechodzić na inne psy w domu poprzez kontakt.
Nieleczona otodektoza może prowadzić do…
Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 37/2021!