Marchew w diecie psów
Podstawowe zalecenia żywieniowe zakładają, że dietę psa należy urozmaicać. I o ile podstawą diety psa musi być mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, o tyle już w pozostałej części wykorzystanie surowców będących m.in. źródłem węglowodanów daje szerokie możliwości opiekunowi na urozmaicanie diety jego psa.
Tekst: dr inż. Jacek Wilczak, Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych,
Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie,
jacek_wilczak@sggw.edu.pl, DietaPeta
Jako surowce węglowodanowe traktowane są głównie zboża, które ze względu na niską wilgotność są bogatym źródłem łatwostrawnej skrobi oraz włókna pokarmowego. Z kolei wśród warzyw wysokoskrobiowych najcenniejsze są bataty, pietruszka, pasternak czy ziemniaki (które w diecie psa zdrowego powinny stanowić najmniejszy udział). Wspomniane warzywa to źródła skrobi, karotenoidów czy włókna pokarmowego. Ich smak jest na tyle neutralny, że podane do diety psa nie powinny zmieniać jej smakowitości. Jednakże wśród opiekunów psów najpopularniejszym warzywem trafiającym do psiej miski jest marchew, której wartość odżywcza jest najniższa ze wszystkich wspomnianych warzyw (Tabela 1). Zatem dlaczego marchew cieszy się takim zaufaniem opiekunów psów?
Tabela 1. Wartość odżywcza wybranych warzyw wysokoskrobiowych
Zacznijmy od początku
Marchew jest jednym z najbardziej znanych warzyw korzeniowych uprawianych na całym świecie. Jej spożycie w skali całego świata ciągle wzrasta, co jest spowodowane tym, że oprócz wysokiej zawartości naturalnych substancji o charakterze przeciwutleniających: β-karotenu, witaminy C i polifenoli, dostarcza także błonnika i pektyn. W zależności od odmiany, która uwzględnia także kolor marchwi, zawartość substancji biologicznie czynnych może być bardzo różna. Marchew pomarańczowa jest cennym źródłem karotenoidów, fioletowa to źródło polifenoli (głównie flawonoidów oraz procyjanidyn), podczas gdy marchew biała aż taka bogata w te składniki już nie jest. Niemniej jednak każda odmiana w przeliczeniu na suchą masę dostarcza od 30 do 50% włókna pokarmowego, i to ono stanowi o potencjalnej roli, jaką odgrywa marchew w regulacji pracy przewodu pokarmowego. Niezaprzeczalnym walorem sensorycznym każdej z odmian marchwi dzięki wysokiej zawartości cukrów prostych jest jej słodki smak, tak doceniany przez prawie każdego psiego smakosza. Obróbka termiczna oraz specyfika diety psa (bogatej w tłuszcz) sprawia, że zwiększeniu ulega wchłanianie przede wszystkim karotenoidów. Przyswajalność karotenoidów z marchwi poprawia m.in. obróbka mechaniczna i/lub termiczna (rozdrabnianie, wysokociśnieniowa homogenizacja, pasteryzacja) na skutek rozluźnienia i rozerwania ścian komórkowych, co zwiększa uwolnienie tego składnika z połączeń, m.in. z białkami. Z kolei obecność tłuszczu wywiera pozytywny wpływ na biodostępność karotenoidów, które jako lipofilne substancje razem z tłuszczem diety ulegają wchłanianiu w przewodzie pokarmowym.
Rola, jaką odgrywają karotenoidy jest nie do przecenienia. Systematyczne ich dostarczanie razem z surowcami będącymi ich źródłem, w przeciwieństwie do suplementów diety, zapewnia stałą ich obecność w komórkach, dzięki czemu wywierają one wpływ przeciwzapalny i przeciwutleniający. Wyniki badań naukowych jednoznacznie wskazują, że karotenoidy są istotnym czynnikiem ograniczającym powstawanie nowotworów takich tkanek, jak płuca, wątroba czy jelito grube.
W tym miejscu warto wspomnieć, że mimo iż pies posiada zdolność konwersji karotenoidów do retinolu (aktywnej formy witaminy A), to jednak nie należy traktować marchwi jako jedynego źródła substratów do zabezpieczenia prawidłowego poziomu witaminy A, której najlepszym i najcenniejszym źródłem w diecie psa będzie tłuszcz pochodzenia zwierzęcego zawarty w mięsie i produktach pochodzenia zwierzęcego.
Korzeń marchwi zawiera również…
Pełną treść artykułu znajdziesz w numerze Pies Rasowy 53/2024!
